loopbaanzelfsturing in een veranderende wereld

Nooit keek ik waar de nooduitgang was in een hotel. Tot mijn bed in Tokio bewoog door een kleine aardschok. Nooit dacht ik na over ontslagen worden, tot ik zelf boventallig werd.
Check jij waar de nooduitgang is als je in een hotel overnacht? Of reken je erop dat de bedrijfsleiding zorgt dat je veilig beneden komt bij brand? Het valt mij op dat in organisaties veel werknemers zo denken. Ik heb vast werk en mijn werkgever zorgt voor mij als het spannend wordt. Met de huidige arbeidsmarkt een onverstandige gedachte.

Baanzekerheid is schijn
De wereld om ons heen verandert razendsnel. Door de komst van internet zijn technologische vernieuwingen ingezet met verstrekkende gevolgen. Denk aan thuiswerken; je hoeft niet meer op je werk te zijn om je werk te kunnen doen. Werk dat makkelijk te automatiseren is, verdwijnt. De vraag naar administratieve functies is sinds 2011 jaar op jaar gedaald met 12%. En dat blijft voorlopig zo. Loodgieters krijgen het dus minder moeilijk dan secretaresses en juristen.

Binnen organisaties wordt de invloed van de markt steeds dominanter. Organisaties worden steeds meer een netwerk met ketens van projectteams waarin medewerkers en vakspecialisten flexibel worden ingezet. Comfortabele vertrekregelingen staan onder druk. De rol van de overheid wordt ingeperkt en de werknemer is meer en meer verantwoordelijk voor de eigen loopbaan.

Op de arbeidsmarkt zien we dat langer doorwerken en flexibilisering van arbeidscontracten trends zijn geworden. Een werkgever is steeds minder voor altijd. Veertig jaar bij dezelfde baas en een vast contract komen steeds minder voor. Ook als je ergens al twintig jaar werkt kun je zomaar aan de beurt zijn bij een reorganisatie. Baanzekerheid is schijn.

Dit klinkt bedreigend, maar dat hoeft het niet te zijn. We worden aangesproken op ons vermogen om mee te veranderen met wisselingen en omslagen. Dat betekent niet achterover leunen en afwachten wat er gebeurt, maar zelf de regie en verantwoordelijkheid nemen over je loopbaan. Zelfkennis ontwikkelen, zodat je kunt uitgaan van eigen wensen en eigen kracht en meer mogelijkheden hebt om aan het werk te blijven.

Hoe pak je dat aan?
Volg de ontwikkelingen en wees ze voor. Werkgevers stellen hogere eisen aan vakbekwaamheid, vaardigheden en competenties van medewerkers. Ze verwachten ook dat je die zelf op peil houdt. Voor steeds meer beroepen bestaan registers; je moet aantonen dat je je vak bijhoudt. Het is dus van belang dat je jezelf up-to-date en aantrekkelijk houdt voor werkgevers. Een datascientist vindt vandaag nog een nieuwe baan, mits hij zijn CV / LinkedIn profiel op de juiste manier heeft geschreven, terwijl een boekhouder meer baat heeft bij het ontwikkelen van een specialisatie om kansrijk te zijn op de arbeidsmarkt.

Maak dus gebruik van de opleidingsmogelijkheden in je vakgebied. Blijf leren. Sleutel aan je huidige werk door jobcrafting; probeer je baan zo in te vullen/aan te passen dat je je kwaliteiten en motivatie maximaal benut. Pin je niet vast op één beroep. Vraag of je de talentspiegel (A&O fonds) mag doen om je te oriënteren op alternatieven voor je huidige werk. Als je weet: ik kan ook nog wat anders sta je sterk. Zelf combineer ik mijn advieswerk met het werken als trainer en trainingsacteur. Als het één minder wordt, kan ik me richten op het andere.

Leun niet teveel op het sociaal plan of statuut van je organisatie. Met een gouden rand zijn ze veelal ingestoken op financiën en niet gericht op het vergroten van jouw perspectief en arbeidsmarktkansen. Inactiviteit is dé killer in de zoektocht naar ander werk.

Koffiedrinken met je netwerk
Het merendeel van de vacatures wordt via netwerken ingevuld. Organisaties vragen aan hun medewerkers of zij een geschikte kandidaat weten. De krant en vacaturesites worden minder ingezet; LinkedIn en Twitter worden steeds belangrijker.

Sociale vaardigheden als klantvriendelijkheid en netwerken zijn niet te automatiseren en kun je overal inzetten. Dus breng je netwerk in kaart en ontwikkel het verder. Met lesgeven of vrijwilligerswerk kun je je netwerk flink uitbreiden. Verbreed je horizon, ga eens op een andere afdeling of in een ander bedrijf kijken. Een kop koffie drinken met mensen die werk doen wat jij ook leuk vindt of bij een organisatie werken die jouw interesse heeft is een begin. Wat kunnen ze mij vertellen, hebben ze advies voor een vervolgstap, kan ik ook iets voor hen doen? Mocht het fout gaan op je huidige werkplek dan heb je ‘warme netwerkcontacten’ die met je mee kunnen denken.

Kortom, zorg voor een nooduitgang en maak een vluchtplan, en bedenk: het gaat razendsnel. Zorg dat je curriculum vitae op orde is en je in één adem kunt vertellen voor welk probleem jij de oplossing bent.

Dit artikel is in juni 2016 gepubliceerd in FLEX, het magazine voor regionale mobiliteit.

In- en externe mobiliteit, hoezo?

We waren oprecht ontsteld, consulenten op een uitzendbureau, toen onze vestigingsmanager aankondigde dat wij op elkaars balie ingewerkt moesten worden.

Ik werkte met veel plezier aan de productiebalie waar mijn uitzendkrachten schoonmaker, monteur of inpakker waren. Nu moest ik bij de medische balie verpleegkundigen en thuishulpen gaan inzetten op allerlei diensten en locaties. En op die locaties overleggen met de managers. Ik moest me verdiepen in hun cao’s; ziekenhuizen, thuiszorg en gehandicaptenzorg om de verloning correct uit te kunnen voeren.
Het was ingewikkeld en ik moest behoorlijk uit mijn comfortzone zoals dat tegenwoordig heet.

Veel later realiseerde ik mij wat het mij gebracht heeft. Kennis van verschillende vakgebieden, inzicht in cao-toepassingen en communicatievaardigheden. Ik leerde klantgericht zijn, plannen, organiseren en netwerken. En daardoor kon ik op vestigingen in de hele regio worden ingezet.
Interne mobiliteit, al kende ik dat toen nog niet.
Mijn collega uitzendconsulent ging tijdelijk aan de slag op het bedrijfsbureau van een externe klant. En heeft zich daar kunnen ontwikkelen tot een veelzijdig leidinggevende.

Vastroesten in je comfortzone
Waarom zou je het doen, intern of extern bewegen? Uit onderzoek van Intelligence Group blijkt dat een financiële beloning de belangrijkste motivatie is om intern te bewegen. Het zakentijdschrift Forbes schrijft waarom het voor jezelf belangrijk is. “Als je vast gaat roesten verlies je je talenten en mogelijkheden uit het oog. En dat is schadelijk voor je ontwikkeling en baankansen”.
Herken je deze tekenen dat je te lang bent blijven hangen in je baan?

• Je kunt geen drie werkgevers in je omgeving opnoemen waar mensen met jouw vaardigheden werken. Simpelweg omdat je je baankansen niet in de gaten houdt;
• Je hebt geen antwoord op de vraag ‘wat zijn de drie belangrijkste capaciteiten die je nodig hebt om snel een nieuwe baan te vinden’. Je hebt namelijk geen idee waar de markt momenteel behoefte aan heeft;
• Je werkt niet aan projecten die je inspireren of waar je blij van wordt;
• Als iemand je vraagt wat je in 2012 deed, weet je dat niet omdat alle jaren ongemerkt in elkaar over zijn gevloeid;
• Zodra je je werkplek verlaat, denk je niet meer aan je werk. Je verzint geen nieuwe ideeën om je functie nog beter uit te voeren.

De comfortzone is de (mentale) plek waar je je veilig voelt. Maar het is ook de plek waar je je niet zult ontwikkelen. Hoe zit het met jouw werkplezier? Ben jij duurzaam inzetbaar tot je pensioen? Doe je werk waarbij je persoonlijke doelstellingen en die van de organisatie zoveel mogelijk samenvallen?

Wisseling van werkomgeving helpt om nieuwe inspiratie en energie op te doen. Overweeg dat eens als je nadenkt over een volgende stap in je carrière. Wat ook een zijwaartse stap kan zijn. Regio Flex Werk geeft geweldige mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen zonder dat het meteen consequenties heeft. Je kunt tijdelijk op een andere plek, of bij een andere organisatie gaan werken. Je kunt nieuwe vaardigheden leren in een flexklus.

Wat levert het op?
Na afloop van de werkzaamheden keer je terug in je eigen functie met een frisse blik. Misschien heb je nieuwe ideeën voor je functie of de wens om een training of opleiding te volgen. De opgedane werkervaring kan helpen bij latere sollicitaties. Door te rouleren naar andere afdelingen ontstaan nieuwe verbanden en contacten die kunnen zorgen voor betere afstemming binnen de organisatie.

Kleine stapjes zijn ook vooruitgang
Begin met onderzoeken bij jezelf waar je goed in bent en waar je energie van krijgt. Praat eens met mensen in je omgeving over je kwaliteiten, over je vak en de ontwikkelingen. Onderzoek hoe je van toegevoegde waarde bent en het verschil maakt in je team. En kijk met de antwoorden op deze vragen in je achterhoofd eens naar de vacatures en flexklussen die voorbij komen.
Wat zou jij kunnen en wat zou jij graag willen leren?

Daag jezelf uit. Zelfreflectie en de bereidheid om een leven lang te leren zijn noodzakelijk. Dat betekent echt niet dat je met een vierjarige opleiding moet starten. Zet een gesprek over jouw loopbaan, jouw wensen en mogelijkheden jaarlijks op de agenda met je manager.

Spannend? Dat is het zeker. Vlekken in je nek? Vast. Geen fouten willen maken? Dan leer je ook niks. Durf je niet? Toch doen. Begin gewoon, probeer het uit, gun jezelf deze ervaring en neem zo zelf de regie over je loopbaan. Vooruitgang boeken in de richting die je graag wilt motiveert enorm. En daarbij maakt het niet uit hoe groot die vooruitgang is. Bij elke stap neemt je zelfvertrouwen toe.
Kleine stapjes zijn ook vooruitgang!

Dit artikel is in maart 2017 gepubliceerd in FLEX, het magazine voor regionale mobiliteit.